Een inkijkje in het unieke inrichtingsontwerp van het Floriade-terrein

De gemeente Almere sprak in de uitgave de expliciete wens uit voor een projectspecifiek straatbeeld dat kenmerkend is voor de Floriade. Oftewel: een expowaardige uitstraling die ook prima als regulier straatbeeld past. Een complexe puzzel, zegt architect Joan Almekinders van ZUS, die door de ontwikkelcombinatie is uitgenodigd om ontwerpend input te leveren.

Systematisch ontwerp
Het inrichtingsontwerp betreft specifiek de wegenstructuur, het straatmeubilair en de openbare verlichting. “We hebben geprobeerd een straatbeeld te maken dat groen en klimaatadaptief is. Dus verharding enkel waar die nodig is”, vertelt Almekinders. “We maakten een aantal profielen voor de bredere straten en smallere paden, zoals fiets- en wandelpaadjes, wat een heel systematisch denken was. Je hebt voor een woonwijk namelijk een andere hiërarchie nodig dan voor een tentoonstelling, waar men het helengebied wil doorlopen.”

Voor de verharding worden zoveel mogelijk elementen op hun plek gehouden. Om dat te koppelen aan de ambities, is gekozen voor een tegel van duurzaam beton waar gras tussen kan groeien zonder dat dit de integriteit aantast. “Er moet immers soms wel een verhuiswagen overheen kunnen”, zegt Almekinders. Dit creëert een uniek aanzicht van een straat die aan weerszijden alsmaar meer opgaat in het groen. Daarnaast is elke straat op het terrein voorzien van een goot met v-profiel. Hierdoor kan overtollig hemelwater oppervlakkig worden afgevoerd naar het nabijgelegen meer.

State of the art
“De ambitie van gemeente Almere op vlak van circulariteit ligt een stuk hoger dan bij reguliere projecten”, zegt Almekinders. “Dus bij voorkeur kozen we niet zomaar iets uit de catalogus, maar grijp je de kans aan om partijen uit te dagen met state of the art producten. Alle elementen die wij hebben toegepast, van de tegels en zitelementen tot de verlichting, zijn van biobased materiaal, gerecycled of circulair gewonnen. Daarbij zochten we telkens een partij die bereid was om in een vroeg stadium mee te werken.”

Zo zie je in het project teruggewonnen betongranulaat terug, maar ook honderd procent gerecycled aluminium in de lichtmasten van Modernista. “We wilden iets wat past bij de systematiek van de inrichting”, licht Almekinders toe. “Dat werd een vierkante, blank geanodiseerde mast die mooi past op de maat en de lengte van de straten.” Beter nog, zegt Emil Bostock, ontwikkelingsmanager bij Amvest: “De masten passen precies in de twintig bij twintig tegels die we toepassen. Het is echt een kunst om dat uitgelijnd te krijgen, dus het is mooi om te zien hoe zich dat hier uit.”

Resultaat mag er zijn
Hoewel de inrichting nog niet volledig gerealiseerd is, mag het resultaat er al zijn. Almekinders: “Als ik er rondloop, merk ik hoe op bijna wiskundige manier alles bij elkaar komt. Dat alles klopt. Normaal wil je nog wel wat bijknippen of veranderen, maar hier zit alles systematisch in elkaar, ook de beplanting. Door de arboreta zit daar een soort onnatuurlijke volgorde in, maar de hoeveelheid ervan maakt het juist weelderig.”

Bostock vult aan: “De gridstructuur is bepalend voor het gebied, maar door de volgorde van de arboreta is elke kavel uniek.” Dit wordt bijgestaan doordat het grid ‘rücksichtslos’ over bestaande groenstructuren is heen gelegd. Soms staat er dus een boom middenin het straatprofiel. “Je wordt zo continu geattendeerd op waar je bent”, zegt Almekinders. “Door zulke landschappelijke elementen te handhaven, creëer je bovendien bijzondere en herkenbare plekken.”

Voer voor meer
Ondanks dat de Floriade een showcaseproject is, zijn Almekinders en Bostock ervan overtuigd dat dergelijke circulaire en innovatieve toepassingen breder inzetbaar zijn. “Zolang je maar de juiste partijen in het juiste proces weet in te vliegen”, zegt de architect. “Dat is ook de meerwaarde van dit soort pilots. Je leert hoe je het moet doorlopen en ontdekt welke hobbels je tegenkomt. En het is ook een manier om elkaar later weer te vinden om een toegespitst product te ontwikkelen.”

Voor Bostock is het om een andere reden een uniek project. Hij legt uit: “Doorgaans wordt de openbare ruimte door de gemeente ingericht, niet de ontwikkelaar. Dit is voor ons de eerste keer, maar ik ben er groot voorstander van om bij een volgend project weer op deze manier betrokken te zijn. Je kan zo veel beter sturen op circulariteit in de omgeving en niet alleen maar in de woningen.” Almekinders beaamt dit: “Je hebt meer grip op de gewenste kwaliteit van de woonomgeving. Dat hebben we als zeer prettig ervaren.”

Beeldmateriaal: ZUS