Mieke over aanbestedingen voor led-vervanging

Mieke heeft, na het afronden van de opleidingen commerciële economie en bedrijfskunde, via Yacht gewerkt voor diverse grote ondernemingen zoals KPN, TNO, Eneco en het Ministerie van Onderwijs. In de periode van 2010 tot 2015 werkte zij bij de gemeente Rotterdam als manager van het Expertisecentrum Inkoop. In 2015 werd zij mede-eigenaar van Modernista. Samen met haar partner Ronald Vredenborg zet ze zich in om steeds meer gemeenten en provincies te voorzien van duurzame openbare verlichting.

Ervaar je knelpunten bij inkoop van openbare verlichting door overheden? Voldoen de huidige aanbestedingsregels wat jou betreft?
Laten we beginnen met de huidige aanbestedingsregels. Deze zijn erop gericht om overheden in te laten kopen op een manier die objectief, niet discriminerend en transparant is. Dit zijn prima regels. Bij de inkoop van openbare verlichting ervaar ik zeker knelpunten, die mijns inziens voor een groot deel te verklaren zijn door het karakter van openbare verlichting. De masten en armaturen worden gekocht voor een periode van 25 jaar of langer. Gedurende die periode moeten ze onderhouden worden, komen er steeds uitbreidingen bij en tot slot draagt het product bij aan de identiteit en sfeer van de buitenruimte. Dit maakt de inkoop complexer dan bij heel veel andere producten.

‘De aanbestedingen voor de led-vervangingen worden vaak als werk uitgevraagd. Hierbij verliest de overheid voor een groot deel grip op het uiteindelijke product dat geleverd wordt.’

Wat vindt je in het algemeen van het niveau van de aanbestedingen openbare verlichting in Nederland?
Ik heb hier een heel gevarieerd beeld bij. De aanbestedingen van overheden waar gevraagd wordt om een specifiek product zijn vaak goed doordacht. De aanbestedingen voor de led-vervangingen worden vaak als werk uitgevraagd. Hierbij verliest de overheid voor een groot deel grip op het uiteindelijke product dat geleverd wordt. Hierbij ben ik absoluut tegen het vaak gehoorde ‘de meeste kennis zit uiteindelijk bij de aannemer’. Het klopt dat daar veel kennis én deskundigheid zit, maar de verantwoordelijkheid om publiek geld weloverwogen uit te geven zit niet bij de aannemer. Binnen de gemeente moet voldoende deskundigheid aanwezig zijn om een goede opdrachtgever te zijn en te bepalen aan welke producten geld uitgegeven wordt.

Onderhoud en levering worden bij openbare verlichting vaak samen aanbesteed. Wat vindt je hiervan?
Dit is vaak een logische en goed verdedigbare keuze. Er is in dit geval reeds verlichting geplaatst. Hier zijn in het verleden bepaalde keuzes in gemaakt. De aannemer moet dit type verlichting onderhouden, vervangen en incidenteel uitbreiden. Daar waar echt nog keuzes gemaakt moeten worden over de toe te passen verlichting ligt het anders. De gemeente zou moeten kunnen aantonen dat een weloverwogen keuze is gemaakt waarbij meerdere marktpartijen in de gelegenheid gesteld zijn om de beste aanbieding te doen, alvorens de producten voor te schrijven aan de aannemer.

‘De uitgangspunten van het aanbesteden zullen niet veranderen. De wijze waarop we er mee omgaan hopelijk wel.’

Wat vindt je ervan als overheden specifieke producten zouden gaan voorschrijven? Komt dit innovatie ten goede of juist niet?
Dit ligt aan de wijze waarop de keuze voor de specifieke producten tot stand is gekomen. Indien dit op een objectieve, transparante en niet-discriminerende wijze tot stand is gekomen, dan is dit prima. Mijn verwachting is dat dit zeker de innovatie ten goede komt.

Denk je dat er de komende vijf jaar veel gaat veranderen op het gebied van aanbestedingen openbare verlichting?
De uitgangspunten van het aanbesteden zullen niet veranderen. De wijze waarop we er mee omgaan hopelijk wel. Wanneer gemeenten op voorhand inzicht geven aan de markt welke vraagstukken ze hebben, hoe ze hier mee willen omgaan en op eenduidige wijze ruimte bieden aan de markt om hier zo goed mogelijk op te reageren, dan kunnen we de komende jaren mijns inziens een mooie slag maken.

Download hier de ‘OVLNL monitor 2021’