Nieuwbouwwijk Bloemendal, Barneveld

Niet ieder gebied of elke wijk heeft openbare verlichting nodig. Maar als er dan toch armaturen worden geplaatst, is het mooi om deze in alle opzichten te laten passen bij hun omgeving. Doordat ze een comfortabel en niet te fel licht verspreiden bijvoorbeeld. Of doordat ze een kleur krijgen die past bij de natuur eromheen.

“Licht is emotie”, weet Heleen Lieftink. “Geen openbare verlichting plaatsen kan vaak heel goed in de openbare ruimte, maar het voelt toch dikwijls eng.” Heleen heeft haar eigen adviesbureau voor de openbare ruimte en helpt onder andere gemeentes en provincies bij het opstellen van projectplannen rondom de openbare ruimte. De gemeente Barneveld op de Veluwe is een van haar opdrachtgevers. Hier wordt momenteel de wijk Bloemendal gebouwd: in 2030 moeten hier in totaal 1.550 nieuwbouwwoningen in zeven verschillende woonsferen zijn gebouwd. “Binnen de gemeente Barneveld zijn we met het projectteam Bloemendal heel bewust bezig met de inrichting van dit gebied”, vertelt landschapsontwerper Mark Kino. Heleen heeft ons alternatieven voor verlichting voorgesteld, zoals wit asfalt, kattenogen in het wegdek of reflecterende belijning. Dat bleek uiteindelijk op dat moment voor de gemeente toch nog net een brug te ver. Daarom hebben we, onder andere met Heleen en ook met Modernista, gekeken hoe we een mooie middenweg konden vinden, bijvoorbeeld door minder lichtpunten te plaatsen.”

Biodiversiteit

De wijk Bloemendal wordt een groene, duurzame wijk die is omgeven door natuur. Er is veel aandacht voor het behoud van biodiversiteit, er wordt aardgasloos en bijna volledig energieneutraal gebouwd en er wordt goed nagedacht over onder meer de waterhuishouding in de wijk. “Mede daarom is het mooi om de openbare verlichting niet te nadrukkelijk aanwezig te laten zijn”, vertelt Heleen. “Ik stel bij dit soort projecten altijd eerst de vraag: wat is er écht nodig aan verlichting? En op welke tijden of momenten moet die verlichting branden? Daarmee probeer ik bewustwording in het proces te brengen, want vaak kan het ook anders dan de meer traditionele keuzes.”

NYX 330

Voor de wijk Bloemendal heeft Modernista de lichtberekeningen gemaakt. “Aanvankelijk voldeden de eerste lichtberekeningen niet aan de nieuwe uitgangspunten rondom het lichtbeleid van de gemeente”, vertelt Heleen. “Dat komt omdat ze eerst op basis van adviesrichtlijnen zijn gemaakt. Samen met het projectteam is onderzocht hoe het licht eventueel minder fel en minder aanwezig zou kunnen worden gemaakt. Zo kwam een lichtplan op maat tot stand.”

In overleg met Modernista en hun Deense leverancier Focus Lighting is voor de eerste fase in de wijk Bloemendal gekozen voor het armatuur NYX 330, dat kan worden geleverd als paaltop-, wand- en bolderarmatuur in diverse groottes. Door de gesatineerde afscherming en de verdiept gemonteerde led-unit genereert het armatuur een comfortabel lichtbeeld, ook bij lage lichtpunthoogtes. “De NYX 330 heeft een vriendelijke uitstraling en geeft zeer comfortabel licht”, vinden Mark en Heleen. “Het licht wordt heel gelijkmatig over straat verdeeld. Er zijn uiteindelijk zo min mogelijk armaturen geplaatst met toch een zo goed mogelijke lichtopbrengst.” TAST heeft zorggedragen voor de vakkundige installatie van de armaturen.

Bewegingssensoren

Bovenop de lichtmasten zit een puck van een telemanagementsysteem (TMS), waarmee op afstand storingen kunnen worden opgemerkt en aanpassingen kunnen worden gedaan: daar hoeft dus geen hoogwerker meer aan te pas te komen. Aan de onderzijde van het armatuur is een extra Zhaga-connector geplaatst. Via deze connector kan onder meer een oog in de armaturen worden geplaatst, dat als bewegingssensor dient. “Wanneer er iemand langs het armatuur loopt, wordt dat gezien en gaat het licht aan of schijnt iets feller. Het licht loopt zo als het ware met je mee, zonder dat het hinderlijk aanwezig is.”

Corten Brown

In Bloemendal hebben de meeste armaturen de kleur Corten Brown gekregen: een bruine, roestachtige kleur, die in Denemarken zeer gangbaar is maar in Nederland vrijwel nooit wordt toegepast. “De armaturen passen sowieso goed bij de uitstraling van de wijk. Het mooie van de kleur Corten Brown is dat het heel natuurlijk oogt en mooi opgaat in de natuurlijke omgeving”, vindt Heleen. “Dat de gemeente Barneveld hier heeft durven afwijken van meer gangbare keuzes, is mede te danken aan de samenwerking met Modernista. Ze leveren goede producten, die ook jarenlang leverbaar blijven. Met Corten Brown heeft de gemeente dus geen modekleur gekozen, die in de loop van de tijd niet meer te verkrijgen zal zijn. Modernista levert goede service en beslist geen cowboyproducten: wat van hen komt, is altijd goed, wordt op verantwoorde wijze geproduceerd, gaat jarenlang mee en wordt niet uitgefaseerd. Wel zo prettig als je tien jaar lang aan een woonwijk bouwt.